دسته بندی چسب ها

دسته بندی بر اساس شکل فیزیکی چسب:

چسب های حساس به فشار مذاب داغ

پلیمرهایی که در دمای زیاد ذوب می شوند، به عنوان چسب مذاب داغ شناخته می شوند. این چسب ها به شکل لوله هایی با ضخامت کم در بازار موجود هستند. در اثر گرما دادن، لوله ذوب و روی سطح مدنظر جاری می شود که اتصال در ضمن سرد شدن انجام می شود. این چسب ها مواد صد در صد جامدی هستند که در دمای محیط به حالت جامد و در دماهای زیاد به حالت مایع هستند. این نوع چسب ها شامل تمام پلیمرهای گرمانرم مانند کوپلیمرهای استیرنی، پلیمرهای لاستیکی، سیلیکون و آکریلات به همراه رزین های چسبناک کننده هستند.

قدیمی ترین چسب مذاب داغ شامل موم آب بندی، ساده ترین آن ها مخلوط روزین- موم و پر مصرف ترین آن ها کوپلیمرهای قطعه ای استیرن- ایزوپرن- استیرن است . از مزایای چسب های مذاب داغ می توان به این موارد اشاره کرد: پایداری گرمایی خوب، قابلیت آمیزه سازی با چسب های سازگار با اولفین ها، قابلیت ایجاد پیوند با سطوح ناهموار، چگالی کم  کاهش مشکلات مربوط به حساسیت پوستی، عدم استفاده از حلال و در نتیجه کاهش مواد اولیه و کاهش زمان تولید با حذف مراحل خشک کردن.

شرایط نگهداری این چسب ها به طور عمومی در دمای کمتر از  c° 80  است که با افزایش دما در این نقطه چسب به سرعت ذوب می شود و گرانروی کم(حدود  pa.s7.5 ) استفاده از آن را آسان می کند. سپس با سرد کردن، چسب به سرعت سخت می شود. به دلیل گرمانرم بودن، این فرایندها تکرارپذیرند و تحت تاثیر واکنش های شیمیایی قرار نمی گیرند. بنابراین هم چسبی مناسب فقط از راه شبکه ای شدن فیزیکی حاصل می شود. از محدودیت های این چسب ها می توان به محدودیت ابزار و تجهیزات به دلیل گرانروی های زیاد این چسب ها و مطلوب نبودن خواصی مانند چسبناکی و ترکنندگی آن ها اشاره کرد. بنابراین، برای بهبود خواص این چسب ها از افزودنی ها و رقیق کننده هایی مانند موم ها ( موم پارافین)، نرم کننده ها (فتالات ها)، چسبناک کننده ها (روزین و ترپن ها) و پایدارکننده ها (ترکیبات فنولی حجیم) استفاده می شود. از کاربردهای آن ها می توان به استفاده در نوارهای پلی پروپیلنی و برچسب کالاها اشاره کرد.

چسب های امولسیونی آبی یا پایه آبی

چسب های پایه امولسیونی مهم ترین گروه چسب ها و شامل رزین های سنتز شده در محیط آبی به شکل لاتکس های پراکنده اند. این چسب ها به حالت مایع سفید شیری رنگ و بی بو با مقدار جامد %60-40 هستند که با از دست دادن آب و تشکیل فیلم سخت می شوند. برای تهیه این نوع چسب ها تعداد بسیار زیادی از رزین ها و لاتکس ها به عنوان مواد خام استفاده می شوند که مهم ترین آن ها امولسیون های هوموپلیمر و کوپلیمرهای وینیل استات با مالئیک استرها، آکریلات ها و کربوکسیلیک اسید های غیر اشباع هستند.

چسب های محلول یا پایه حلالی

چسب های محلول شامل چسب های لاستیکی، آکریلات ها (گرمانرم و شبکه ای شده) و سیلیکون ها هستند. این ترکیبات گروه مهمی از چسب ها هستند که به راحتی استفاده می شوند، از نظر خواص تنوع بسیار زیادی دارند و برای استفاده طولانی مدت به کار می روند. چسب های حساس به فشار پایه حلالی و پایه آبی از مونومرهای یکسانی تشکیل شده اند، ولی چسب های پایه حلالی به علت اختلاف وزن مولکولی پلیمرهای تشکیل دهنده، خواص بهتری ( چسبناکی و پوستگی زیاد) نشان می دهند. از سوی دیگر، چسب های پایه حلالی معایبی از جمله قیمت زیاد حلال در مقیاس صنعتی و نیز مشکلات مربوط به حذف حلال از محیط زیست دارند که باعث جایگزینی آن ها با چسب های پایه آبی شده است. سخت شدن این چسب ها به دو روش انجام می شود. یکی با تبخیرحلال و تشکیل اتصال چسبی بین پلیمر حل شده و سطح سوبسترا و در روش دیگر که مربوط به پلاستیک هاست، حلال سطح پلاستیک را متورم می کند و برقراری اتصال با فرایند نفوذ انجام می شود. پلیمرهای حل شده در حلال به عنوان سخت کننده چسب عمل می کنند.

چسب های غلتک پذیر

این چسب ها صد در صد از ترکیبات جامد تشکیل شده اند که غلتک پذیرند. ضخامت این چسب ها قابل کنترل نیست و همین مسئله باعث کاهش اطمینان این دسته از چسسب ها شده است. چسب های استفاده شده در این بخش شامل لاستیک طبیعی، آمیخته لاستیک طبیعی با لاستیک استیرن- بوتادی ان(SBR) همراه با چسبناک کننده است. چسب های بر پایه لاستیک بوتیل به طور عمده برای مصارف ضد خوردگی نوارها کاربرد دارند.

چسب های پخت شده با پرتودهی

این چسب ها صد در صد جامد با پوشش فعال شده بوده و شامل آکریلیک های عامل دار دارای اولیگومر ها و مونومرها هستند این مواد گرانروی کمی دارند و به راحتی با تجهیزات مرسوم پوشش داده شده و سپس با تابش UV و الکترون های شتاب دار پخت می شوند. چسب های پخت شده با پرتودهی برای پوشش سطح های کوچک در جایی که سایر چسب ها قابل استفاده نباشند، به کار می روند.

دسته بندی چسب ها بر اساس ساختار شیمیایی آن ها

پلیمرهای مختلفی با خواص شیمیایی و ساختار مولکولی متفاوت برای ساخت چسب های حساس به فشار به کار گرفته شده اند. معمولی ترین دسته بندی لاستیک ها و پلیمرهای استفاده شده شامل لاستیک های طبیعی و سنتزی، آکریلات ها و سیلیکون هاست. از میان این چسب ها سه گروه پلی اکریلات ها، سیلیکون ها و پلی ایزوبوتیلن ها در مصارف پزشکی پیشرفت چشمگیری داشته اند.

دسته بندی چسب ها بر اساس قابلیت جدا شدن از سوبسترا

چسب های حساس به فشار معمولی به دو گروه موقت و دائمی دسته بندی می شوند. چسب های دائمی به طور قوی به سوبسترا می چسبند و با گذشت زمان چسبندگی آن ها کم نمی شود. چسب های موقت چسب هایی هستند که با نیروی چسبندگی مناسب به سوبسترا می چسبد، ولی پس از یک دوره زمانی ( معمولاً چند روز تا چند ماه) از سوبسترا می توانند جدا شوند، بدون اینکه به سوبسترا آسیب برسانند، باقی مانده روی سوبسترا بر جای گذارند یا ماده چسبی پوشش داده شده از هم گسیخته شود. چسبندگی چسب های موقت نباید با گذشت زمان تغییر کند. چسب های موقت باید هم چسبی خوبی داشته باشند تا از گسیختگی چسب حین کنده شدن جلوگیری شود. همچنین، باید پیوند قوی با لایه پشتینه و پیوند نه چندان قوی با سطح سوبسترا داشته باشند. چسب های موقت در برچسب ها و نوارها، ورقه های محافظ و سایر محصولات با طول عمر کوتاه استفاده می شوند.

واحد تحقیق و توسعه شرکت فناوران رنگدانه سپاهان